Odliczenie VAT w lutym, ale prawo do odliczenia powstało w listopadzie - jaką proporcję zastosować? (art. 86 ust. 14)

Data publikacji: 12-11-2021

W ustawie o VAT przewidziano szczególną zasadę stosowania proporcji dla faktur odliczanych na przełomie danego roku. Z doświadczenia wydaje się, że niewielu podatników o niej wie, dlatego postanowiliśmy ją przybliżyć jeszcze przed końcem roku.


Art. 86 ust. 14 ustawy o VAT:
W przypadku podatników obowiązanych do dokonywania korekt kwot podatku naliczonego, o których mowa w art. 91 ust. 1 i 2, część kwoty podatku naliczonego obniżającą kwotę podatku należnego oblicza się w oparciu o proporcję właściwą dla roku podatkowego, w którym powstało PRAWO do obniżenia kwoty podatku należnego niezależnie od terminu obniżenia kwoty podatku.


Moment powstania PRAWA do obniżenia a moment obniżenia – jaka jest różnica między tymi terminami?


Termin obniżenia, czyli okres w którym ujęto fakturę zakupową może być różny od momentu, w którym podatnikowi PRAWO do obniżenia przysługuje. 


PRAWO do obniżenia podatku przysługuje generalnie w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy, jednak nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę (szczególne zasady powstania PRAWA do odliczenia omówione zostały w art. 86 ust. 10b-10f).
Zatem tylko jeden konkretny okres rozliczeniowy jest tym, w którym powstaje PRAWO do odliczenia. Jeżeli jednak podatnik z jakichkolwiek przyczyn takiego odliczenia w tym okresie nie dokona może ująć fakturę w trzech kolejnych okresach rozliczeniowych. Przy czym te okresy nie są już tymi, w którym podatnikowi przysługuje PRAWO jednak ma on taką możliwość. Zgodnie z ust. 11 – Jeżeli podatnik nie dokonał obniżenia kwoty podatku należnego w terminach określonych w ust. 10, 10d i 10e, może obniżyć kwotę podatku należnego w deklaracji podatkowej za jeden z trzech następnych okresów rozliczeniowych, a w przypadku podatnika, o którym mowa w art. 99 ust. 2 i 3, w deklaracji podatkowej za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych.



Rozróżnienie okresu, w którym podatnikowi przysługuje PRAWO od tego, w którym obniżenia dokonał jest kluczowe w przypadku faktur w których okresy te występują w różnych latach. 

Załóżmy, że podatnik otrzymał fakturę za dostawę towarów 12/11/2021. Zarówno obowiązek podatkowy u sprzedawcy jak i PRAWO do odliczenia u nabywcy powstało w listopadzie 2021 r. Odliczenie przysługuje mu zgodnie z ustaloną proporcją. Ostatnim okresem, w którym może ją ująć bez korekty deklaracji będzie luty 2022 r. (listopad+3 następne miesiące). Podatnik ma zatem 2 możliwości: 
•    albo skoryguje deklarację za listopad 2021 r. i ujmie fakturę w tym właśnie okresie (czyli zgodnie z okresem, w którym powstało PRAWO do odliczenia) 
•    albo ujmie ją na bieżąca w grudniu 2021r.
•    albo ujmie ją na bieżąco w styczniu bądź lutym 2022 r. 


Jeśli ujmie ją w grudniu 2021 r. zastosuje proporcję dla 2021 r., tę samą jak dla okresu, w którym powstało PRAWO do odliczenia. Faktura następnie objęta zostanie korektą roczną dokonaną w styczniu 2022 r., w przypadku zmiany proporcji za 2021 r. 



Jeśli jednak ujmie ją w styczniu/lutym to jaką proporcję powinien do niej zastosować? 


Zgodnie z ust. 14 przywołanym na początku artykułu do tej faktury mimo, że ujęta zostanie w rejestrze zakupu za luty należy zastosować proporcję właściwą dla roku, w którym powstało PRAWO do odliczenia, a więc proporcję właściwą dla roku 2021r. 



Kolejne pytanie: proporcją wstępną czy ostateczną dla 2021?
Jeżeli znana jest już proporcja ostateczna za 2021 r. ( wstępna na 2022 r.) to właśnie ją należy zastosować do tej faktury. Co ważne, odliczenie z niej wynikające nie podlega już korekcie rocznej w deklaracji za styczeń 2023 r. Do faktury zastosowana została już proporcja ostateczna dla okresu, w którym powstało PRAWO do odliczenia. Gdyby odliczenia proporcją wstępną dokonano w listopadzie/grudniu 2021r.,to korekty rocznej dokonano by w deklaracji za styczeń 2022 r. – efekt byłby ten sam, czyli faktura odliczona zostałaby finalnie proporcją ostateczną za 2021 r.

Odliczając fakturę listopadową 2021 r. w lutym 2022 r. trzeba zatem pamiętać, aby nie ująć jej w korekcie rocznej roku następnego, czyli w styczniu 2023 r. – prostszym rozwiązaniem wydaje się zatem pilnowanie, aby faktury, gdzie PRAWO do odliczenia powstaje w 2021 r. ujęty zostały maksymalnie w deklaracji za grudzień 2021 r.

Martyna Archacka
Kancelaria Wyrzykowscy