Data publikacji: 08-04-2020

Czy posiadając fakturę, na której wskazano dwóch nabywców mogę skorzystać z ulgi termomodernizacyjnej w PIT?

Kwiecień to zdecydowanie czas rozliczeń podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT). Rozliczając PIT za 2019 rok podatnicy po raz pierwszy mają możliwość skorzystania z ulgi termomodernizacyjnej.

Z ulgi mogą skorzystać podatnicy, którzy:

  • opodatkowują dochody według skali podatkowej,
  • opodatkowują dochody podatkiem linowym bądź
  • opłacają ryczałt od przychodów ewidencjonowanych.

Analizując art. 26h ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1387 ze zm.), dowiadujemy się, że skorzystać z ulgi może:

  • podatnik, który jest właścicielem bądź współwłaścicielem budynku mieszkalnego jednorodzinnego. Jak wskazano w interpretacji indywidualnej z dnia 31 marca 2020 r. skorzystać z ulgi podatnik może również wówczas, gdy najpóźniej na dzień dokonania odliczenia (złożenia zeznania lub jego korekty) będzie właścicielem lub współwłaścicielem budynku mieszkalnego jednorodzinnego (sygn. 0115-KDIT2.4011.123.2020.1.MM).
  • podatnik, który wydatki poniósł na materiały budowlane, urządzenia i usługi, o których mowa w Rozporządzeniu Ministra Inwestycji i Rozwoju z dnia 21 grudnia 2018 r. w sprawie określenia wykazu rodzajów materiałów budowlanych, urządzeń i usług związanych z realizacją przedsięwzięć termomodernizacyjnych (Dz. U. 2018 r., poz. 2489), np. dostawę i/lub montaż pompy ciepła, kolektora słonecznego wraz z osprzętem czy też wymianę stolarki zewnętrznej (okien, drzwi zewnętrznych).

Oba warunki muszą zostać spełnione łącznie.

Podatnik powinien zakończyć przedsięwzięcie termomodernizacyjne w ciągu 3 kolejnych lat, licząc od końca roku podatkowego, w którym poniósł pierwszy wydatek. Co jednak w sytuacji, gdy nie zdąży zakończyć przedsięwzięcia z przyczyn losowych czy braku środków finansowych? Powód nie jest istotny, ponieważ podatnik nie dotrzymał ustawowego terminu zobowiązany jest do doliczenia kwoty poprzednio odliczonej do dochodu za rok podatkowy, w którym upłynął ten termin.

Odliczenia dokonać należy w zeznaniu za rok podatkowy, w którym podatnik dokonał wydatku. Rozliczając PIT za 2019 rok chodzi oczywiście o wydatki poniesione w 2019 roku, aczkolwiek mogą one dotyczyć przedsięwzięcia rozpoczętego już w 2018 roku, limit czasowy, o którym mowa wyżej liczy się wówczas odpowiednio, czyli przedsięwzięcie takie należy zakończyć do końca 2021 roku.

Wysokość poniesionych wydatków ustalana jest na podstawie faktur wystawionych przez czynnego podatnika podatku od towarów i usług (VAT) – w związku z czym wyłącznie faktura wystawiona przez podatnika VAT czynnego może stanowić podstawę do ustalenia wydatku, faktura wystawiona przez podatnika VAT zwolnionego nie może stanowić podstawy dokonania odliczenia. Kwestia ustalania wydatku na podstawie faktur będzie kluczowa w dalszej części rozważań.

Kwota odliczenia nie może przekroczyć 53 000,00 zł w odniesieniu do wszystkich realizowanych przedsięwzięć termomodernizacyjnych w poszczególnych budynkach, których podatnik jest właścicielem lub współwłaścicielem - limit dokonanych odliczeń ustalono zatem w odniesieniu do wszystkich przedsięwzięć łącznie dokonanych przez jednego podatnika. W przypadku małżonków, każdy z nich ma do wykorzystania limit 53 000,00 zł, czyli w sumie aż 106 000,00 zł.

Zastosować ulgi nie możesz w stosunku do wydatków, które zostały:

  • sfinansowane (dofinansowane) ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej lub wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej lub zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie;
  • zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, odliczone od przychodu na podstawie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym lub uwzględnione przez podatnika w związku z korzystaniem z ulg podatkowych w rozumieniu Ordynacji podatkowej.

Analizując treść wydanych 16 września 2019 roku objaśnień podatkowych „Nowe preferencje w podatku dochodowym od osób fizycznych wspierające przedsięwzięcia termomodernizacyjne” (treść objaśnień znajdziesz tutaj: https://www.podatki.gov.pl/pit/wyjasnienia-pit/objasnienia-ulga-termomodernizacyjna) dowiadujemy się, że:

  • ulga dotyczy wydatków poniesionych wyłącznie na istniejący budynek mieszkalny jednorodzinny, którego definicja zawarta została w art. 3 pkt 2a ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. z 2019 r. poz. 1186 ze zm.) – co oznacza, że nie można z niej skorzystać, gdy jesteś w trakcie budowy tego budynku, a także gdy jest to budynek inny niż wskazany, np. kamienica wielorodzinna;
  • jeżeli nie posiadasz tytułu prawnego do budynku mieszkalnego jednorodzinnego, jesteś jedynie jego posiadaczem – nie możesz skorzystać z ulgi;
  • odliczeniu podlegają te wydatki, których ciężar ekonomiczny ponosi podatnik, czyli uszczuplają jego majątek, z odliczenia można skorzystać również, gdy przedsięwzięcie zrealizowałeś z wykorzystaniem pożyczki czy kredytu;
  • odliczeniu nie podlegają wydatki, których podatnik nie poniósł bądź zostały mu one zwrócone, z odliczenia nie można zatem skorzystać w odniesieniu do kwoty, którą otrzymałeś od swojej gminy tytułem dotacji do zrealizowanego przedsięwzięcia.

Teoretycznie bazując na przepisach ustawy o PIT, a także wydanych objaśnieniach podatkowych kwestia skorzystanie z ulgi nie wydaje się problematyczna. A jednak podczas weryfikacji złożonych zeznań podatkowych podatnicy dowiadują się, że nie mogą dokonać odliczenia – z jakiego powodu?

I w tym momencie należy wrócić do kwestii ustalania wydatku na podstawie faktury. Jak wskazano wyżej, wydatek musi zostać poniesiony przez podatnika, natomiast przepis art. 26h ust. 3 ustawy o PIT wprost wskazuje, że „wysokość wydatku ustala się na podstawie faktur wystawionych przez podatnika podatku od towarów i usług niekorzystającego ze zwolnienia od tego podatku”. Rozważmy więc poniższy przykład.

Dwóch współwłaścicieli – rodzeństwo, siostra i brat – realizuje przedsięwzięcie termomodernizacyjne w istniejącym budynku mieszkalnym jednorodzinnym, udział każdego z nich we własności wynosi 50%. W 2019 roku zawarli umowę cywilnoprawną z firmą, która zobowiązała się do dostawy i montażu instalacji fotowoltaicznej o wartości 18 000,00 zł. Umowa zawarta została pomiędzy firmą i obojgiem współwłaścicieli, na wystawionej fakturze sprzedawca wskazał jako nabywców oboje współwłaścicieli. Na fakturze sprzedawca wskazał, że cała kwota na jaką opiewa faktura została opłacona przelewem przez brata. W związku z trudną sytuacją finansową siostra nie partycypowała w kosztach realizacji przedsięwzięcia.

  • Kto w tej sytuacji może skorzystać z ulgi – siostra, brat czy oboje po połowie, zgodnie z udziałem?
  • Wydatek został poniesiony przez podatnika – brata, wyłącznie jego majątek został zatem uszczuplony. Posiada on fakturę, na której jako nabywca został wskazany on i siostra. Posiada również potwierdzenie dokonanego przelewu na całą wskazaną w umowie kwotę.
  • Mimo to, urząd skarbowy weryfikując dokonanie odliczenia stwierdził, że prawo do skorzystania z ulgi przysługuje i bratu i siostrze zgodnie z udziałem mimo, że siostra wydatku nie poniosła. Argument organu? „Wydatek ustala się na podstawie faktury”. I tak, jest to stwierdzenie zgodne z treścią ustawy o PIT, aczkolwiek sama ustawa nie wskazuje, iż ma być to faktura wystawiona wyłącznie na podatnika ponoszącego wydatek, a to właśnie uszczuplenie majątku ma mieć odzwierciedlenie w uldze termomodernizacyjnej. W ustawie wskazano jedynie, że faktura musi być wystawiona przez podatnika VAT czynnego.

W treści objaśnień podatkowych jako przykład wskazano:

„Dwóch współwłaścicieli dokonuje przedsięwzięcia termomodernizacyjnego w budynku mieszkalnym jednorodzinnym. Jeden poniósł wydatki udokumentowane fakturami na kwotę 30 000 zł, a drugi – na kwotę 40 000 zł. Udział każdego współwłaściciela we własności nieruchomości wynosi 50%.
Każdy ze współwłaścicieli ma prawo odliczyć całość poniesionych przez siebie wydatków, o ile spełni pozostałe warunki. Współwłaściciele nie stosują proporcji odpowiadającej udziałowi we współwłasności budynku”.

Współwłasność to sytuacja, w której własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (art. 195 ust. 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2019 r. poz. 1145 ze zm.)) – co ma miejsce w omawianym przykładzie. Każdy ze współwłaścicieli jest wówczas nabywcą towarów bądź usług nabywanych na rzecz wspólnie zarządzanej nieruchomości – niezależnie od tego, kto dokonał bezpośredniej płatności za to nabycie. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 4 stycznia 2018 r., sygn. 0115-KDIT1-1.4012.794.2017.1.KM wskazał, iż "nie wynika (...) zakaz wystawiania faktur na więcej niż jeden podmiot. Zatem nabywcą towaru, czy usługi, może być więcej niż jedna osoba, jednak dane zawarte w fakturze muszą umożliwiać jednoznaczną identyfikację stron transakcji gospodarczej, zarówno po stronie nabywcy, jak i sprzedawcy. Z powyższego wynika, że może być wystawiona jedna faktura dla kilku podmiotów, przy czym każdy z nabywców jest uprawniony do otrzymania egzemplarza faktury. Jednocześnie, w przypadku nabycia tej samej rzeczy, czy też usługi przez kilku nabywców, na fakturze muszą być wpisanie imiona, nazwiska lub nazwy każdego nabywcy oraz ich adresy (...) faktura potwierdzająca dokonanie sprzedaży na ich rzecz może być wystawiona na wszystkich współwłaścicieli (użytkowników) jako osobnych nabywców, z których każdy identyfikowany jest oprócz imienia i nazwiska, odrębnym numerem identyfikacji podatkowej". Wystawienie faktury poprzez wskazanie w jej treści jako nabywców wszystkich współwłaścicieli nieruchomości jest jak najbardziej prawidłowe, zgodne z zawartą umową i przedstawia rzeczywistą transakcję zrealizowaną pomiędzy faktycznymi podmiotami. Wystawiona faktura może dodatkowo zawierać informację o tym, kto i w jakiej kwocie dokonał płatności.

Podsumowując, skoro w uldze termomodernizacyjnej chodzi o faktyczne uszczuplenie majątku współwłaściciela, to z ulgi tej powinien skorzystać wyłącznie ten z podatników, który poniósł ekonomiczny ciężar transakcji. Podstawą ustalenia wydatku powinna być faktura wystawiona przez czynnego podatnika VAT, niezależnie od tego, czy została wystawiona wyłącznie na tego podatnika, czy jednocześnie na obu współwłaścicieli. W omawianym przykładzie prawo do skorzystania z ulgi przysługuje wyłącznie bratu, który poniósł i udokumentował wydatek na przedsięwzięcie termomodernizacyjne fakturą wystawioną przez czynnego podatnika VAT. Udokumentowanie powinno zatem nastąpić w szczególności poprzez przedstawienie faktury, ale również na przykład poprzez przedstawienie:

  • dowodu wpłaty za towar/usługę wynikającą z faktury,
  • umowy na dostawę bądź świadczoną usługę, z której wynikało będzie, kto zobowiązał się do zapłaty,
  • oświadczenia współwłaścicieli, o tym kto poniósł wydatek oraz, że nie nastąpił zwrot środków pomiędzy współwłaścicielami.

Martyna Archacka

Kancelaria Wyrzykowscy

Zobacz także